Nie ma wolności bez "Solidarności"...

... a "Solidarności" bez Lecha Wałęsy! I właśnie dlatego, z szacunku do przeszłości i wkładu najsłynniejszego w Polsce elektryka w wyzwolenie kraju spod władzy radzieckiej powstał film Andrzeja Wajdy. Czekaliśmy na niego i czekaliśmy, wreszcie jest! Idziemy do kinowej sali, siadamy w fotelu i mamy nadzieję na 130 minut żywej historii naszego kraju. A tu co? Reklamy! Trwające niemal 10 minut zwiastuny wszystkich planowanych produkcji tej jesieni. Przygryzamy wargi i myślimy, że to cena, jaką musimy zapłacić za ponad dwie godziny wysokiej klasy rozrywki. Nic bardziej mylnego. A przecież zwiastun, który już kiedyś Wam prezentowałam, obiecywał ciekawą, miejscami nawet zabawną opowieść. Cóż, jak to zwykle ze zwiastunami bywa, kłamał!

Duet Andrzej Wajda (reżyseria) & Janusz Głowacki (scenariusz) to dwie marki, które połączone mogłyby zdziałać cuda, a stworzyły jedynie bardzo przeciętny film. Pretekstem do rozwinięcia najważniejszych epizodów z lat 70. i 80. XX wieku, w których główną rolę odgrywał Lech Wałęsa, była rozmowa przyszłego noblisty z najsłynniejszą w świecie dziennikarką, Orianą Fallaci. Któż nie zna jej nazwiska i dokonań na polu europejskiej publicystyki? Ta prawdziwa włoska gwiazda przybywa w filmie do szaro-burej Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, na gdańskie osiedle, by przeprowadzić wywiad z popularnym wówczas przywódcą "Solidarności". Lech Wałęsa nie jest jednak łatwym interlokutorem i od początku pragnie zdominować dziennikarkę. Wbrew swym obiekcjom względem udzielania wywiadów rozpoczyna opowieść życia, której początek datować możemy na grudzień 1970 roku, a koniec zbiega się z zamknięciem obrad Okrągłego Stołu (5 kwietnia 1989 r.). Te 19 lat to nie tylko wiele wydarzeń politycznych, w których były stoczniowiec brał udział, ale również zmiany w jego życiu prywatnym. Narodziny kolejnych dzieci, częste bezrobocie Lecha i trudna sytuacja materialna są w filmie Wajdy równie ważne, co początek strajków w Stoczni Gdańskiej im. W. Lenina. Trzeba przyznać, że scenarzysta zadbał o to, by zachowano odpowiednie proporcje między Wałęsą - przywódcą "Solidarności" i Wałęsą - ojcem, co niewątpliwie ociepliło wizerunek głównego bohatera. 

Po lewej: Oriana Fallaci z Lechem Wałęsą, po prawej: Robert Więckiewicz (jako Lech Wałęsa) i Maria Rosaria Omaggio (jako Oriana Fallaci)

Jeśli już mowa o pozytywnych aspektach ostatniej części tryptyku Wajdy pt.: Wałęsa. Człowiek z nadziei, to trzeba wspomnieć jeszcze o świetnie wykorzystanych materiałach archiwalnych, które subtelnie wpleciono w prezentowane zdarzenia i scenach odegranych "na nowo", a znanych nam do tej pory z telewizyjnych ekranów. No i jeszcze muzyka. Żadna nowatorska mieszanina stylów, tylko stare, dobre kapele, jak: KSU, Sztywny Pal Azji, Dezerter, Daab, Róże Europy, Aya Rl i fenomenalni Chłopcy z Placu Broni. Nic dodać, nic ująć. Wystarczy tylko posłuchać:

Do pozytywów dodałabym jeszcze następną, znakomitą kreację aktorską Roberta Więckiewicza, którego talent i przygotowanie do roli Wałęsy godne są wszelkich nagród i zaszczytów (skądinąd czekam z niecierpliwością na film pt.: AmbaSSada J. Machulskiego, w którym Robert zagra Adolfa Hitlera). Agnieszka Grochowska również spisała się znakomicie jako pani Wałęsowa. Nawet role epizodyczne Macieja Stuhra, Doroty Wellman, czy Adama Woronowicza sprawiają widzom nie lada przyjemność. Dlaczego zatem mając całkiem niezły scenariusz, znakomitą obsadę i ciekawą historię do przedstawienia, tworzy się tak mało atrakcyjną produkcję?

Być może winę za ten stan rzeczy ponosi próba podążania za prawdą historyczną, która nie pozwoliła twórcom ani na chwilę oderwać się od archiwaliów z okresu PRL. To właśnie przez wszechobecne materiały z tamtych czasów prezentowany na ekranie obraz bywa czarno-biały, mało atrakcyjny dla współczesnego widza. Nie na tym jednak powinniśmy się skupić. Najważniejsza jest przecież sylwetka Wałęsy. I tu zabrakło wielu jego słynnych powiedzonek, z którymi po dziś dzień kojarzy się jego postać. Słynne "nie chcem, ale muszem" dzielnie reprezentowało pozostałe "skrzydlate słowa", a mimo tego postaci przywódcy "Solidarności" pewnych cech brakowało. Wypada zgodzić się z pierwowzorem i stwierdzić, że na ekranie nie przedstawiono nam całej prawdy o Wałęsie. Pozostaje więc pytanie, co pominięto? Z pewnością wiele ważnych momentów z okresu strajkowego. Do tego nie pojawiła się nawet wzmianka o późniejszej prezydenturze naszego stoczniowca. I choć w filmie znajdziemy kilka świetnie zmontowanych scen (jak ta, w której Lech powraca z internowania), to cała produkcja wywołuje u widzów pewien niedosyt. Z wypełnionej po brzegi sali kinowej wychodzono w milczeniu. Nie dlatego, że film Wajdy budzi jakiekolwiek emocje. Po prostu nie wymaga komentarza. Można pochwalić go za muzykę, za kreacje aktorskie, za pomysł na scenariusz. Nie wydaje się jednak, by zasługiwał na Oscara. A może się mylę? Może Wasze wrażenia z projekcji są zupełnie inne? Jeśli macie ochotę podzielić się swoimi opiniami, piszcie. :)

TYTUŁ:

Wałęsa. Człowiek z nadziei 

REŻYSERIA:

Andrzej Wajda

SCENARIUSZ:

Janusz Głowacki

ROLE GŁÓWNE:

Robert Więckiewicz, Agnieszka Grochowska